روش شناسی کیفی؛ چیستی ؟ چرایی؟ و چگونگی؟

اصطلاح پژوهش کیفی به چندین روش جمع آوری داده ها از قبیل پژوهش میدانی (Field Reserch)، مشاهده یا مشارکت (Participated Observation) و مصاحبه های عمیق (In Depth Interviews) اشاره دارد؛ همه این روش ها به رغم تفاوت های قابل ملاحظه بر اصل "نزدیک شدن به داده ها " (Getting Close to Data) تاکید و بر این مفهوم استوارند که تجربه بهترین راه برای درک رفتار اجتماعیست. نزدیکی به داده ها در واقع جایگزینی است برای روش های غیر منعطف کمی که پژوهشگر جنبه های تحلیل و مفهومی خود را از داده ها بدست می آورد. این نزدیک شدن به معنای تعامل با مردم مورد مطالعه، یادگیری فرهنگ، عقاید، ارزش ها، الگوهای رفتاری و زبان آنها و تلاش برای درک احساس انگیزه ها و هیجانات آنهاست.

هدف از پژوهش کیفی توصیف واقعیت های اجتماعی از دید آزمودنی است نه از دید مشاهده کننده؛ اعتقاد بر اینست که رویدادهای درونی تنها از طریق تجربه شخصی محقق در مورد اینکه زندگی خود را چگونه می بیند و تفسیر می نماید قابل درک است. بعضی از محققین کیفی معتقدند بهترین راه درک دقیق نگرش های دیگران این است که محقق تا حد امکان حداقل تئوری یا عقاید از پیش تصور شده را وارد شرایط تحقیق بنماید. در عوض رویکرد ایده آل اینست که محقق در تعامل با آزمودنی های تحقیق و شرایط زندگی آنها خود را بیامیزد و اجازه دهد آگاهی از الگوهای اجتماعی از طریق مشارکت عمیق با آزمودنی ها خود به خود پدید آید.

پژوهشگران کیفی نوعا تحقیق را در شرایط طبیعی انجام می دهند. آنها چیزی را دستکاری نمی کنند، و هیچگونه دخالتی در شرایط ایجاد نمی نمایند. بنابراین طرح تحقیق کیفی مستلزم انعطاف پذیری و تحمل در طول تحقیق است چیزی که اسمیت و گلس از ان بعنوان نقشه اجرایی یاد می نمایند.